 |
Przykład monidła ślubnego z lat 70. ubiegłego wieku |
Monidło
wyretuszowane, podkolorowane zdjęcie, zwykle ślubne
Charakterystyczną cechą tego zazwyczaj czarno-białego obrazu były podkolorowania - na czerwono usta i lazurowoniebieskie oczy. Inne detale były retuszowane. Często postaciom domalowywano bardziej kosztowne stroje.
Monidła po raz pierwszy pojawiły się w XIX wieku w Polsce jako tańsza alternatywa tradycyjnych portretów, które z powodu zdecydowanie wyższej ceny były popularne jedynie w zamożniejszych warstwach społeczeństwa. Monidła natomiast rozpowszechniły się wśród mniej zamożnych warstw, szczególnie wśród chłopów. Po II wojnie światowej straciły na popularności i z czasem stały się synonimem kiczu2.
Etymologia: wyraz rodzimy, utworzony według produktywnego modelu słowotwórczego: „czasownik + -idło” (por. formacje analogiczne: czernidło, kadzidło, kropidło, mazidło, także malowidło, mamidło). Współczesne monidło jest w pewnym sensie wariantem fonetycznym starego wyrazu mamidło. Formacja ta została bowiem utworzona od czasownika monić – znanego bardziej jako manić lub mamić – formantem -idło. W znaczeniu ogólnym, strukturalnym monidło to ‘coś, co zachwyca, pociąga’, także ‘zwodzi, łudzi, mami’3.
Monidło stanowi osnowę akcji opowiadania Jana Himilsbacha oraz nakręconego na jego podstawie filmu Antoniego Krauzego z 1969 roku (zamieszczony poniżej). Nazwa nagrody głównej wręczanej od 2008 roku podczas festiwalu Jana Himilsbacha w Mińsku Mazowieckim również nosi nazwę Monidło
Cyt. za:
1. Słownik Języka Polskiego SJP, www.sjp.pl/monidło [dostęp: 21.05.2014]
2. Wikipedia, www.pl.wikipedia.org/wiki/Monidło [dostęp: 21.05.2014]
3. Poradnia językowa PWN, www.poradnia.pwn.pl/lista.php?id=10799 [dostęp: 21.05.2014]
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz